Bệnh hen suyễn ở người cao tuổi và cách đề phòng vào mùa lạnh

Ở người cao tuổi mắc bệnh hen suyễn (NCT), việc ngăn ngừa cơn hen cấp tái phát là rất quan trọng, vì nếu không được điều trị kịp thời rất có thể dẫn đến tình trạng tử vong. Về lâu dài, hen suyễn có thể phát triển thành bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), giãn phế quản hoặc khí phế thũng. Khi biến chứng thành các bệnh này, bệnh hen suyễn vẫn tồn tại khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Tóm lại, người cao tuổi khó mắc bệnh hen suyễn, cần đặc biệt chú ý phòng bệnh để giúp người cao tuổi khỏe mạnh.

Bệnh hen là bệnh gì?

Bệnh hen hay còn gọi là hen suyễn, hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính đường thở, làm tăng tính đáp ứng đường thở (co thắt, phù nề, tăng tiết đờm) gây tắc nghẽn. Hạn chế luồng khí đường thở, làm xuất hiện các dấu hiệu khò khè, khó thở, nặng ngực và ho tái diễn nhiều lần. Thường xảy ra ban đêm và sáng sớm.

Những triệu chứng này nếu nhẹ thường bị bỏ qua. Vì thường là bệnh thường gặp người cao tuổi, nhất là vào mùa lạnh thời tiết thay đổi đột ngột. Tuy nhiên bệnh rất dễ tái phát, xuất hiện các cơn hen cấp, ho nhiều và rất khó thở. Thậm chí nguy hiểm tính mạng… Đặc biệt, trong mùa đông này là lúc thời tiết giá rét, khô hanh, ngày có thể nắng nhưng đêm đến nhiệt độ hạ thấp. Nhiều khi nhiệt độ chêch lệch giữa ngày và đêm lên đến cả chục độ, là điều kiện thuận lợi cho bệnh hen tái phát.

Đặc điểm bệnh ở người cao tuổi

Bệnh hen suyễn ở người già có những điểm khác với người trẻ như sau:

Cấu trúc và chức năng của đường hô hấp ở người già bị biến đổi và suy giảm do quá trình lão hóa nên sự đáp ứng với thuốc cũng kém đi. Người già thường kém minh mẫn nên không nhận biết sớm các triệu chứng cảnh báo bệnh trở nặng.

Người già dễ bị tác dụng phụ khi dùng thuốc hơn người trẻ. Các tác dụng phụ của thuốc hen suyễn thường gặp ở người già như run tay, nhịp tim nhanh. Nhất là những người có bệnh tim mạch kết hợp. Người già thường hay quên uống thuốc hoặc bỏ thuốc làm cơn hen suyễn tái phát. Mặc dù trước đó bệnh đã được kiểm soát.

Người già thường khó bỏ được các thói quen lâu đời như hút thuốc lá hay ăn những món ăn ưa thích. Vốn là yếu tố khởi phát cơn hen suyễn cấp. Người già thường gặp khó khăn trong việc sử dụng các thuốc đường hít cũng như các thiết bị máy móc. Vì vậy, thuốc đưa vào cơ thể thường dưới mức cần thiết nên hiệu quả điều trị thấp và chậm.

Người già thường mắc nhiều bệnh đồng thời như tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim… nên hằng ngày vẫn dùng đều đặn nhiều thứ thuốc. Đôi khi sự tương tác giữa các thuốc này với thuốc điều trị hen suyễn làm giảm hiệu quả và gây ra tác dụng phụ. Khả năng đào thải thuốc ở người già kém làm cho người bệnh dễ bị ngộ độc thuốc hen suyễn loại theo phyllin.

NCT dễ mắc bệnh hen, Vì sao?

Nguyên nhân gây hen phế quản ở NCT rất đa dạng, phức tạp. Trong đó đáng chú nhất là cơ địa dị ứng, khi gặp kháng nguyên lạ xâm nhập vào cơ thể. Ngay lập tức xuất hiện phản ứng dị ứng gây co thắt phế quản và hen xuất hiện.

Nhiều yếu tố thuận lợi làm cho bệnh hen xuất hiện ở NCT. Chẳng hạn như nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp hay mạn tính do vi sinh vật. Như viêm họng mạn tính, viêm xoang, viêm phế quản, giãn phế quản do lạnh đột ngột hoặc lạnh kéo dài trong khi mặc không đủ ấm hoặc phòng ngủ có gió lùa. Việc dùng một số thuốc điều trị có tác dụng phụ gây hen hoặc làm bệnh hen nặng hơn.

Một số cách để phòng bệnh hen ở NCT

Để phòng cơn hen ở NCT, là cơn hen cấp tính, những NCT đã và đang mắc bệnh hen suyễn. Cần được khám bệnh định kỳ để có chỉ định dùng thuốc điều trị mỗi khi lên cơn hen. Ngoài thuốc điều trị cơn hen, thuốc điều trị ngăn ngừa cơn hen tái phát là hết sức quan trọng. NCT cần sử dụng các thuốc điều trị dự phòng đều đặn theo chỉ định của bác sĩ. Để ngăn ngừa cơn hen tái phát, tránh những hậu quả đáng tiếc do cơn hen cấp tính gây ra.

Khi thời tiết chuyển mùa, cần mặc ấm, ở trong phòng kín gió. Nếu có điều kiện, mỗi khi trời rét, lạnh nên được sưởi ấm. Tốt nhất là dùng đèn sưởi, lò sưởi, quạt sưởi bằng điện, nếu có điều hòa nóng thì càng tốt.

Bệnh nhân hen có thể tắm và rửa hàng ngày bằng nước ấm. Mỗi lần tắm rửa cần ở buồng kín gió, tránh gió lùa. Trước khi tắm cần chuẩn bị sẵn quần áo sạch và khăn lau. Để khi tắm xong, lau khô người và mặc quần áo ngay, tránh cảm lạnh, cơn hen không xuất hiện.

Mùa lạnh cần có áo ấm, chăn đệm, nếu bị lạnh, rét, cơn hen rất dễ xuất hiện và trở thành cơn hen kịch phát rất nguy hiểm. Thời tiết lạnh giá thì NCT bị hen suyễn cần hạn chế đi ra ngoài. Nếu phải ra khỏi nhà cần mặc ấm, cổ quàng khăn, chân tay cần có tất, đầu đội mũ ấm, đeo khẩu trang và trong túi có sẵn lọ thuốc xịt hen. Nếu trường hợp NCT đang lên cơn hen (dù nhẹ) cũng không nên ra khỏi nhà lúc lạnh giá.